Thuốc tê là gì? Thuốc tê thường được sử dụng phổ biến trong phẫu thuật, chẩn đoán,… để giảm đau. cũng như giúp người sử dụng cảm thấy thư giãn khi thực hiện các tiểu phẫu hoặc đại phẫu trên cơ thể. Ngay trong bài viết sau của Bệnh viện thẩm mỹ Siam Thailand, hãy cùng tham khảo về cơ chế, tác dụng và lưu ý khi sử dụng loại thuốc này nhé.
Thuốc tê là gì?
Thuốc tê là các chất hoặc hợp chất được sử dụng để làm giảm hoặc mất cảm giác đau một cách tạm thời, thông qua ức chế hoạt động của hệ thần kinh trung ương. Thuốc tê được sử dụng rộng rãi trong y học để giảm đau trong các quá trình điều trị y khoa, phẫu thuật, hoặc trong các tình huống đau do chấn thương hoặc bệnh lý.
Thuốc tê có từ thời cổ đại, tuy nhiên thành phần chủ yếu chỉ cồn, opium và các loại thảo dược được sử dụng để giảm đau. Tuy nhiên theo thời gian thuốc tê đã ngày được cải tiến với rủi ro sức khoẻ thấp hơn. Góp phần lớn giúp người sử dụng cảm thấy thoải mái trong những cuộc phẫu thuật lớn.
Phân loại thuốc tê
Thuốc tê, một phần không thể thiếu trong y học hiện đại, đã chứng tỏ sự quan trọng không thể phủ nhận của nó trong việc giảm đau. Phân loại chính của thuốc gây tê dựa vào cấu trúc hóa học của chúng thành hai nhóm: Thuốc gây tê ester và thuốc gây tê amid.
Thuốc gây tê ester, như Procain và Benzocain, mang trong mình cấu trúc ester và thường được hydrolyzed bởi enzyme pseudocholinesterase trong cơ thể. Còn thuốc gây tê amid, như Lidocain và Bupivacain, có cấu trúc amid và thường được chuyển hóa bởi enzyme trong gan.
Cơ chế tác dụng của thuốc tê
Tác dụng tại chỗ
Thuốc tê tác động lên các dây thần kinh gần vùng cần gây tê bằng cách ức chế hoạt động của các tế bào thần kinh, làm giảm khả năng truyền tín hiệu đau từ vùng cơ thể tới não một cách tạm thời. Quá trình này diễn ra một cách cụ thể và cần xác định đúng vị trí tiêm hoặc ứng dụng thuốc tê.
Tác dụng vùng
Trong các thủ thuật y khoa nhất định như phẫu thuật hoặc thủ thuật nha khoa, thuốc tê được sử dụng để cung cấp cảm giác tê tạm thời cho một khu vực rộng lớn hơn. Khi được tiêm hoặc ứng dụng, thuốc tê lan rộng và tác động đến các dây thần kinh trong vùng đó, làm cho khu vực này bị tê và không cảm nhận được đau trong quá trình can thiệp.
Tác dụng toàn thân
Mặc dù hiếm hoi, nhưng có thể xảy ra khi thuốc tê được sử dụng quá liều hoặc vô tình tiếp xúc với máu, gây ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể.
Trong trường hợp này, thuốc tê có thể làm giảm hoạt động của hệ thần kinh trung ương, gây ra các triệu chứng như buồn ngủ, mất ý thức, hoặc thậm chí là nguy hiểm đến tính mạng. Đây là lý do tại sao việc sử dụng thuốc tê cần phải được kiểm soát cẩn thận và tuân thủ theo chỉ định của các chuyên gia y tế.
Phân biệt thuốc tê và thuốc mê
Thuốc tê
Thuốc tê là những chất hoặc hợp chất được sử dụng để làm giảm hoặc mất cảm giác đau một cách tạm thời mà không làm mất ý thức của bệnh nhân. Thuốc tê tác động chủ yếu tại vị trí tiêm hoặc ứng dụng và không ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.
Thuốc tê được sử dụng phổ biến trong thủ thuật nha khoa: Khi tiến hành các thủ thuật nha khoa như làm vệt hoặc trám răng, thuốc tê được sử dụng để làm tê hoặc giảm đau tại vị trí cụ thể mà không làm mất ý thức của bệnh nhân.
Thuốc mê
Thuốc mê là những chất hoặc hợp chất gây ra tình trạng mất ý thức và làm cho bệnh nhân rơi vào trạng thái ngủ hoặc mê sảng. Thuốc mê thường tác động lên hệ thần kinh trung ương, gây ra hiện tượng mất ý thức hoàn toàn hoặc một phần.
Thường thuốc mê sẽ được sử dụng trong phẩu thuật, để tạo cảm giác thoải mái cho bệnh nhân. Ngoài ra, thuốc mê còn được sử dụng để điều trị đau nặng hoặc làm giảm lo lắng đối với những bệnh nhân có tình trạng sức khỏe nghiêm trọng, giúp họ thư giãn và nghỉ ngơi tốt hơn.
Trường hợp sử dụng thuốc mê
Trong một số trường hợp, thuốc mê có thể được sử dụng để gây tê cục bộ, khi muốn đảm bảo rằng bệnh nhân không chỉ cảm thấy tê mà còn hoàn toàn mất ý thức về quá trình điều trị. Ví dụ như phẫu thuật nha khoa phức tạp cần nhiều thời gian.
Ngoài ra, thuốc mê còn được sử dụng để gây tê toàn thân trong các tình huống cần phải làm mất ý thức hoàn toàn của bệnh nhân, đặc biệt là trong các ca phẫu thuật lớn hoặc phức tạp. Ví dụ: Phẫu thuật tim, phẩu thuật cắt khối u,…
Lưu ý khi sử dụng thuốc tê
Tiêu chuẩn thuốc tê tốt và các chỉ định, chống chỉ định:
- Chọn lựa thuốc tê: Đối với mỗi tình huống sử dụng, cần phải chọn loại thuốc tê phù hợp dựa trên loại phẫu thuật, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và các yếu tố khác. Đảm bảo rằng thuốc tê được sử dụng đáng tin cậy, có tiêu chuẩn chất lượng và được cung cấp từ nhà sản xuất uy tín.
- Các chỉ định và chống chỉ định: Cần phải tuân thủ các chỉ định và chống chỉ định của từng loại thuốc tê. Ví dụ, một số thuốc tê có thể không phù hợp cho bệnh nhân có tiền sử dị ứng hoặc các vấn đề về hệ thống thần kinh.
Tác dụng phụ và biến chứng có thể gặp:
- Rủi ro và tác dụng phụ: Các tác dụng phụ của thuốc tê có thể bao gồm phản ứng dị ứng, phản ứng dị ứng nặng, hoặc tác dụng phụ đến hệ thống thần kinh hoặc hệ thống tim mạch.
- Cách phòng tránh: Để giảm thiểu rủi ro và tác dụng phụ, cần phải thực hiện các biện pháp an toàn như kiểm tra tiền sử y tế của bệnh nhân, kiểm tra dị ứng thuốc, và tuân thủ đúng liều lượng và cách sử dụng được chỉ định. Đồng thời, cần phải có sẵn các biện pháp cứu chữa và trang thiết bị y tế cần thiết trong trường hợp xảy ra tác dụng phụ nghiêm trọng.
- Theo dõi và giám sát: Sau khi tiêm hoặc sử dụng thuốc tê, cần tiến hành theo dõi và giám sát bệnh nhân để phát hiện và xử lý kịp thời bất kỳ tác dụng phụ nào có thể xảy ra.
Các tác dụng phụ của thuốc gây tê
Một số tác dụng phụ của thuốc gây tê có thể kể đến như:
- Chóng mặt và buồn nôn: Một số bệnh nhân có thể gặp phải cảm giác chóng mặt hoặc buồn nôn sau khi tiêm hoặc sử dụng thuốc tê. Điều này có thể do tác động của thuốc tê lên hệ thần kinh hoặc hệ thống tiêu hóa.
- Ù tai: Một số người có thể trải qua cảm giác ù tai hoặc âm thanh kì lạ sau khi tiêm thuốc tê. Điều này có thể là dấu hiệu của tác dụng phụ của thuốc lên hệ thần kinh hoặc hệ thống cảm giác.
- Co giật: Trong một số trường hợp hiếm hoi, thuốc tê có thể gây ra các cơn co giật. Điều này thường xảy ra khi liều lượng thuốc không được điều chỉnh đúng hoặc khi bệnh nhân có tiền sử co giật.
- Tăng huyết áp hoặc giảm huyết áp: Thuốc tê có thể ảnh hưởng đến huyết áp của bệnh nhân, gây ra tăng hoặc giảm áp lực máu. Điều này có thể gây ra các triệu chứng như chóng mặt, mất ý thức hoặc cảm giác không thoải mái.
- Phản ứng dị ứng: Một số bệnh nhân có thể phản ứng dị ứng với thuốc tê, gây ra các triệu chứng như phát ban, ngứa, hoặc khó thở. Đây là dấu hiệu của một phản ứng dị ứng nghiêm trọng và cần phải được xử lý kịp thời.
- Tác dụng đến hệ thống thần kinh hoặc tim mạch: Một số thuốc tê có thể ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh hoặc tim mạch, gây ra các triệu chứng như rối loạn nhịp tim, nhịp tim nhanh hoặc chậm, hoặc tình trạng lo lắng.
Câu hỏi liên quan đến thuốc tê
Có nên tự sử dụng thuốc tê ở nhà không?
Không tự sử dụng thuốc tê ở nhà nếu không có hướng dẫn hoặc sự giám sát của một chuyên gia y tế. Việc sử dụng thuốc tê đòi hỏi kiến thức chuyên môn và kỹ năng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Thuốc tê thường có tác dụng bao lâu?
Về thời gian tác dụng của thuốc tê, thời gian này có thể thay đổi tùy thuộc vào loại thuốc và cách sử dụng. Một số thuốc tê có thể tác động trong vài phút và kéo dài trong khoảng vài giờ, trong khi những loại khác có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày.
Điều này cũng phụ thuộc vào nơi tiêm và cách thức phân phối của thuốc trong cơ thể. Để biết thêm thông tin cụ thể về thời gian tác dụng của một loại thuốc tê cụ thể, bạn nên thảo luận với bác sĩ hoặc nhà điều dưỡng.
Xem thêm
- Cách làm cho gương mặt đầy đặn, tươi trẻ hơn trong vòng một nốt nhạc
- Dáng mũi L-Line và S-Line có gì khác nhau?
- Bao nhiêu tuổi là quá già để hút mỡ?
Hy vọng rằng những thông tin được trên sẽ giúp bạn có thêm kiến thức về thuốc tê và giải mã được thuốc tê là gì? Để biết thông tin chi tiết hơn, bạn có thể liên hệ với Siam qua số 0868 321 321 (Siam Hà Nội) hoặc 094 222 5 222 (Siam TP.Hồ Chí Minh).
