Bệnh nhiễm trùng là một vấn đề nghiêm trọng và gây ra những hậu quả đáng kể cho sức khỏe và cuộc sống của con người. Do đó, việc hiểu biết về nguyên nhân, tác hại giúp bạn có những hướng điều trị thích hợp. Hãy cùng Bệnh viện thẩm mỹ Siam Thailand tìm hiểu sâu hơn và những biện pháp để phòng tránh, điều trị kịp thời ngay sau đây nhé.
Nhiễm trùng là gì?
Khái niệm
Nhiễm khuẩn (hay còn gọi là nhiễm trùng) là hiện tượng mà các vi sinh vật như vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng tăng sinh không kiểm soát trong cơ thể, dẫn đến các phản ứng trong tế bào hoặc phản ứng toàn thân. Biểu hiện thường thấy của nhiễm trùng là các triệu chứng của bệnh nhiễm khuẩn, nhiễm độc.
Thông thường, khi cơ thể tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, hệ thống miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách tấn công và ngăn chặn sự phát triển của mầm bệnh để bảo vệ cơ thể. Tuy nhiên, nếu mầm bệnh phát triển mạnh mẽ và tiết ra nhiều độc tố hơn, có thể làm suy yếu hoặc vượt qua được hệ miễn dịch của cơ thể.
Nhiễm trùng có thể xuất phát từ một điểm cụ thể trong cơ thể hoặc lan rộng qua hệ thống mạch máu. Mặc dù vậy, không phải tất cả các vi sinh vật sống trong cơ thể đều gây ra nhiễm trùng, ví dụ, vi khuẩn thông thường ở miệng và ruột không được coi là gây bệnh.
Phân loại
Cả vi khuẩn và virus đều không thể nhìn thấy bằng mắt thường và chúng có thể gây ra các triệu chứng tương tự và thường lan truyền qua các con đường giống nhau. Dưới đây là những đặc điểm giúp phân biệt giữa nhiễm trùng do vi khuẩn và virus:
- Vi khuẩn là các tổ chức sống độc lập, có cấu trúc tế bào phức tạp và có thể tồn tại cả trong hoặc ngoài cơ thể. Đa số vi khuẩn không gây hại và một số sống trên da hoặc trong cơ thể, đặc biệt là trong hệ tiêu hóa.
- Virus nhỏ hơn và không phải là tế bào, chúng cần một vật chủ như con người hoặc động vật để nhân lên. Virus xâm nhập và nhân lên trong các tế bào khỏe mạnh của vật chủ để gây nhiễm trùng.
Triệu chứng của nhiễm trùng
Triệu chứng của nhiễm trùng phụ thuộc vào loại vi sinh vật và vị trí của nhiễm trùng như:
- Nhiễm virus trong hệ thần kinh có thể dẫn đến các triệu chứng như co giật, lơ mơ, hoặc mất ý thức. Trong trường hợp nhiễm virus ở đường hô hấp, người bệnh có thể gặp sổ mũi, ho, khó thở, và viêm đường hô hấp.
- Nhiễm virus ở bộ phận sinh dục có thể dẫn đến các triệu chứng như nổi mụn nước, đau, và khó chịu. Nếu virus tấn công da, có thể gây ra mụn cóc.
- Bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn thường đi kèm với triệu chứng như sốt, đau tại vị trí nhiễm trùng và sưng các tuyến bạch huyết.
- Nhiễm nấm da thường xuất hiện với các triệu chứng trên da như viêm da và phát ban ngoài da.
- Triệu chứng phổ biến của bệnh prion bao gồm sự tổn thương nhanh chóng của não, mất trí nhớ và lú lẫn.
Nguyên nhân gây ra nhiễm trùng
Do virus
Virus xâm nhập vào các tế bào của vật chủ và sử dụng các thành phần của tế bào đó để sao chép vật liệu di truyền của chúng. Sau khi sao chép xong, virus sẽ khiến tế bào vật chủ sao chép ra các bản sao mới của chúng.
Khi tế bào bị tổn thương hoặc chết, virus được giải phóng ra ngoài và tiếp tục lây nhiễm sang các tế bào khác. Một số loại virus phổ biến bao gồm virushino virus, coronavirus, adenovirus, enterovirus, virus herpes simplex (HSV), virus West Nile, Covid-19,…
Do vi khuẩn
Vi khuẩn là các vi sinh vật đơn bào, thường có hình dạng như cầu khuẩn, trực khuẩn, hoặc xoắn khuẩn. Chúng có khả năng tồn tại ở nhiều môi trường khác nhau, thậm chí có thể sống sót trong điều kiện chứa chất phóng xạ.
Một số ví dụ về các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn bao gồm viêm màng não, viêm tai giữa, viêm phổi, bệnh lao, nhiễm trùng đường hô hấp trên, viêm dạ dày, ngộ độc thực phẩm, nhiễm trùng mắt, viêm xoang và các bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục. Một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn có thể gây tử vong bao gồm dịch tả, dịch hạch, lao, thương hàn và sốt phát ban.
Do nấm
Nấm là một loại ký sinh trùng đa bào có khả năng hấp thụ chất hữu cơ bằng cách sử dụng enzyme. Nhiều bệnh nhiễm trùng do nấm đã được ghi nhận, bao gồm viêm da, viêm phổi, và nhiễm nấm khắp cơ thể.
Những người có nguy cơ cao hơn để phát triển nhiễm nấm bao gồm những người sử dụng kháng sinh trong thời gian dài, có hệ miễn dịch suy yếu (ví dụ như HIV, bệnh đái tháo đường) hoặc điều trị bằng hóa trị liệu, cấy ghép và cần dùng thuốc chống thải ghép. Ví dụ về nhiễm khuẩn do nấm có thể bao gồm bệnh coccidioidomycosis, histoplasmosis và nấm ngoài da.
Do bệnh Prion
Prion là một loại protein không chứa vật liệu di truyền và thường không gây hại. Tuy nhiên, khi prion trở thành hình dạng bất thường, nó có thể trở thành tác nhân gây nhiễm trùng.
Prion có thể ảnh hưởng đến cấu trúc của não hoặc các bộ phận khác của hệ thần kinh, gây ra các bệnh thoái hóa não tiến triển nhanh và dẫn đến tử vong. Các bệnh này bao gồm bệnh não xốp ở bò (BSE), thường được biết đến với tên gọi bệnh bò điên và bệnh Creutzfeldt-Jakob (CJD).
Do các bệnh nhiễm trùng khác
Giun sán là những sinh vật đa bào lớn có thể nhìn thấy bằng mắt thường, như giun dẹp và giun đũa. Khi phát triển, chúng tấn công vào đường ruột, gây nhiễm trùng tại chỗ và có thể lan sang hệ tuần hoàn gây nhiễm trùng toàn thân. Các sinh vật ngoại ký sinh như ve, rận, bọ chét, muỗi có thể gây nhiễm trùng bằng cách bám trên da hoặc xâm nhập sâu vào da.
Phân loại nhiễm trùng theo vị trí
Các loại nhiễm trùng có thể được phân loại dựa trên vị trí cơ quan bị ảnh hưởng, bao gồm:
- Nhiễm trùng đường tiểu.
- Nhiễm trùng da.
- Nhiễm trùng đường hô hấp.
- Nhiễm trùng liên quan đến răng hoặc các mô xung quanh.
- Nhiễm trùng âm đạo.
- Nhiễm trùng ối.
Cách điều trị bệnh nhiễm trùng
Điều trị bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn
Bác sĩ thường sử dụng kháng sinh để điều trị các nhiễm trùng do vi khuẩn. Kháng sinh có thể tiêu diệt vi khuẩn hoặc ngăn chặn chúng nhân lên. Tuy nhiên, do sự gia tăng của vi khuẩn kháng kháng sinh, các loại thuốc kháng sinh mới nhất thường được chỉ định cho các trường hợp nhiễm trùng nghiêm trọng.
Điều trị bệnh nhiễm trùng do virus
Điều trị các triệu chứng thường đòi hỏi sử dụng các loại thuốc khác nhau. Ví dụ, paracetamol thường được sử dụng để giảm sốt. Các thuốc kháng virus có thể được dùng để ngăn chặn sự nhân lên của virus, như trong trường hợp của thuốc điều trị HIV/AIDS. Tuy nhiên, thuốc kháng sinh không có hiệu quả trong việc điều trị nhiễm trùng virus.
Các biện pháp giúp phòng tránh bệnh nhiễm trùng
Thói quen sinh hoạt
Để đảm bảo sức khỏe tốt và hỗ trợ quá trình điều trị, hãy duy trì một lối sống tích cực và lạc quan, cũng như hạn chế căng thẳng. Tâm lý tốt có thể giúp tăng hiệu quả của quá trình điều trị, do đó nên chia sẻ với người thân, bạn bè và thực hiện những hoạt động mang lại sự thoải mái.
Bên cạnh đó, việc duy trì một chế độ ăn uống dinh dưỡng giàu chất dinh dưỡng là rất quan trọng để tăng cường hệ thống miễn dịch và bảo vệ cơ thể chống lại các loại mầm bệnh khác. Bạn nên sử dụng nguồn thực phẩm sạch và tuân thủ vệ sinh an toàn thực phẩm để đảm bảo hệ miễn dịch khỏe.
Các biện pháp khác
Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, dưới đây là một số gợi ý mà bạn có thể tham khảo:
- Rửa tay thường xuyên, đặc biệt là trước và sau khi chế biến thức ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Tiêm ngừa vaccine để giảm nguy cơ nhiễm một số loại virus.
- Thường xuyên vệ sinh và khử trùng các khu vực dễ nhiễm khuẩn như nhà vệ sinh, khu vực nấu nướng, sân vườn, và các bề mặt tiếp xúc thường xuyên.
- Giảm nguy cơ nhiễm trùng qua đường tình dục bằng cách thực hiện quan hệ tình dục an toàn.
- Không chia sẻ vật dụng cá nhân như bàn chải đánh răng, lược, lưỡi dao cạo râu, ly uống nước và đồ dùng nhà bếp với người khác.
Một số loại bệnh liên quan đến nhiễm trùng
- Nhiễm giun tròn: Đây là một trong những loại nhiễm trùng phổ biến nhất trên thế giới. Giun tròn thường xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa, thường do việc ăn thức ăn hoặc uống nước nhiễm giun. Các triệu chứng thường gồm đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy và sưng bụng.
- Nhiễm giun lươn: Giun lươn thường gây nhiễm trùng khi ăn thực phẩm hoặc uống nước chứa trứng giun lươn. Các triệu chứng thường gồm đau bụng, suy dinh dưỡng, và trong các trường hợp nghiêm trọng, có thể gây ra biến chứng nguy hiểm như nhiễm khuẩn gan.
- Viêm màng não: Đây là một loại nhiễm trùng nghiêm trọng có thể gây ra bởi vi khuẩn hoặc vi rút. Triệu chứng thường gồm đau đầu cấp tính, sốt cao, cảm giác mệt mỏi và cảm giác nhức nhối ở cổ.
- Toxoplasmosis bẩm sinh: Đây là một bệnh do vi khuẩn toxoplasma gây ra, thường xảy ra khi phụ nữ mang thai bị nhiễm bệnh và truyền sang thai nhi trong tử cung. Bệnh này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như suy dinh dưỡng, bệnh động kinh và các vấn đề thị giác.
- Bệnh virus Zika: Đây là một bệnh truyền nhiễm do virus Zika gây ra, thường truyền qua côn trùng vằn (đặc biệt là muỗi Aedes aegypti) hoặc qua quan hệ tình dục. Bệnh này có thể gây ra các triệu chứng như sốt, đau nhức cơ bắp, ban đỏ và viêm khớp.
Cách phòng ngừa bệnh nhiễm trùng
Trên thực tế, không có phương pháp duy nhất để ngăn ngừa tất cả các bệnh truyền nhiễm, nhưng có một số biện pháp mà mọi người có thể thực hiện để giảm nguy cơ lây truyền như xây dựng một lối sống năng động và duy trì chế độ ăn uống cân bằng dinh dưỡng để giữ cho hệ thống miễn dịch mạnh mẽ, bảo vệ cơ thể khỏi các loại nhiễm trùng khác nhau.
Bên cạnh đó, bạn nên tuân thủ lời khuyên của bác sĩ về việc cách ly và nghỉ ngơi trong thời gian điều trị để tránh lây nhiễm cho người khác. Hãy sử dụng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ và hoàn thành quá trình điều trị để cải thiện các triệu chứng sớm hơn.
Vai trò của việc phòng ngừa, điều trị sớm bệnh nhiễm trùng
Bình thường, khi cơ thể tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ tấn công mầm bệnh và bảo vệ cơ thể. Tuy nhiên, nếu các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ và tiết ra nhiều độc tố hơn, có thể chúng sẽ chống lại được hệ miễn dịch của cơ thể.
Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào được đề cập trên, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn phục hồi sức khỏe nhanh chóng.
Xem thêm:
- Hút mỡ bụng kiêng ăn gì để hồi phục nhanh chóng hơn?
- Gọt mũi gồ có nguy hiểm không?
- Vì sao nên phẫu thuật cắt mí khi đủ 18 tuổi?
Từ những thông tin trên, bạn có thể nhận thấy rằng nhiễm trùng ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và tinh thần của người bệnh. Do đó, việc nắm rõ nguyên nhân cũng như cách điều trị là rất quan trọng. Chúc bạn có được những thông tin hữu ích và hẹn gặp lại trong các bài viết tiếp theo nhé!
