Rạn da là nỗi lo của nhiều người, đặc biệt là phụ nữ mang thai và người tăng cân nhanh chóng. Vậy nguyên nhân gây rạn da là gì? Làm thế nào để khắc phục và phòng ngừa rạn da hiệu quả? Hãy cùng Bệnh viện thẩm mỹ Siam Thailand tìm hiểu trong bài viết này để có được làn da khỏe đẹp, mịn màng nhé!
Rạn da là gì?
Rạn da, hay còn gọi là vết nứt da, là những vết sẹo hình thành trên bề mặt da do sự kéo căng quá mức. Về cơ bản, chúng là những vết rách nhỏ trên da, xuất hiện khi da bị co giãn nhanh chóng trong một khoảng thời gian ngắn.
Làn da của chúng ta được cấu tạo bởi nhiều lớp, trong đó lớp trung bì đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ đàn hồi và săn chắc của da. Lớp trung bì chứa các sợi collagen và elastin, giúp da có thể co giãn và trở lại hình dạng ban đầu khi bị kéo căng.
Tuy nhiên, khi da bị kéo căng quá mức và quá nhanh, các sợi collagen và elastin trong lớp trung bì có thể bị đứt gãy. Từ đó, dẫn đến việc lớp da bị rách, để lộ các mạch máu bên dưới, tạo thành các vệt rạn có màu đỏ, tím hoặc trắng. Dần dần, các mạch máu này co lại và các vết rạn sẽ chuyển sang màu trắng hoặc bạc, tạo thành sẹo vĩnh viễn trên da.
Các loại rạn da thường gặp
- Rạn da do mang thai: Đây là loại rạn da phổ biến nhất, thường xuất hiện ở phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong ba tháng cuối thai kỳ. Khi bụng phải tăng kích thước để tạo chỗ cho thai nhi, phần da bụng sẽ phải căng ra rất nhanh, dẫn đến việc đứt gãy các sợi collagen và elastin, hình thành các vết rạn. Các hormone thay đổi trong thai kỳ cũng góp phần làm suy yếu cấu trúc da, khiến da dễ bị rạn hơn. Rạn da do mang thai thường xuất hiện ở bụng, đùi, hông, ngực và mông.
- Rạn da do tăng cân nhanh: Khi tăng cân nhanh chóng, bất kể là do béo phì hay do tập luyện thể hình tăng cơ, đều có thể gây ra rạn da. Khi cơ thể tăng kích thước quá nhanh, da không kịp thích ứng và bị kéo căng, dẫn đến việc hình thành các vết rạn. Rạn da do tăng cân nhanh thường xuất hiện ở bụng, đùi, hông và bắp tay, bắp chân.
- Rạn da do tập thể dục quá sức: Vận động viên tập luyện cường độ cao, đặc biệt là các môn thể hình, cử tạ, có nguy cơ cao bị rạn da. Việc tăng cơ bắp nhanh chóng khiến da bị kéo căng, dẫn đến hình thành các vết rạn ở bắp tay, bắp chân và vai.
- Rạn da do sử dụng corticosteroid: Corticosteroid là loại thuốc có tác dụng chống viêm và ức chế miễn dịch. Tuy nhiên, việc sử dụng corticosteroid trong thời gian dài có thể làm suy yếu cấu trúc da, khiến da dễ bị rạn hơn. Rạn da do sử dụng corticosteroid thường xuất hiện ở mặt, cổ, tay và chân.
- Rạn da do di truyền: Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành rạn da. Nếu trong gia đình có người bị rạn da, bạn cũng có nguy cơ cao hơn bị rạn da. Rạn da do di truyền thường xuất hiện sớm và ở nhiều vị trí trên cơ thể.
Nguyên nhân chính gây rạn da
Rạn da là kết quả của sự kéo căng quá mức da, khiến các sợi collagen và elastin bị đứt gãy. Có nhiều yếu tố nội sinh và ngoại sinh có thể góp phần gây ra rạn da.
Yếu tố nội sinh
- Di truyền: Gen di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành rạn da. Nếu trong gia đình bạn có người bị rạn da, bạn cũng có nguy cơ cao hơn bị rạn da.
- Nội tiết tố: Sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì, mang thai, béo phì, hay sử dụng thuốc corticosteroid, có thể làm suy yếu cấu trúc da và tăng khả năng hình thành rạn da.
Yếu tố ngoại sinh
- Tăng cân nhanh: Việc tăng cân nhanh chóng, bất kể là do béo phì, mang thai, hay tăng cơ bắp do tập luyện, đều có thể khiến da bị kéo căng quá mức, dẫn đến việc hình thành rạn da.
- Tăng trưởng nhanh trong tuổi dậy thì: Ở tuổi dậy thì, cơ thể trẻ sẽ trải qua quá trình phát triển nhanh chóng, khiến da không kịp thích ứng và dễ bị rạn.
- Tập thể dục quá sức: Vận động viên tập luyện cường độ cao, đặc biệt là các môn thể hình, cử tạ, có nguy cơ cao bị rạn da do sự phát triển nhanh chóng của cơ bắp.
- Sử dụng corticosteroid: Corticosteroid là một loại thuốc có tác dụng chống viêm và ức chế miễn dịch. Tuy nhiên, việc sử dụng corticosteroid trong thời gian dài có thể làm suy yếu cấu trúc da, ức chế sản sinh collagen và elastin, khiến da dễ bị rạn hơn.
- Mắc một số bệnh lý: Một số bệnh lý như hội chứng Cushing, hội chứng Marfan, hội chứng Ehlers-Danlos cũng có thể làm tăng nguy cơ rạn da do ảnh hưởng đến cấu trúc và độ đàn hồi của da.
Dấu hiệu nhận biết rạn da
Rạn da thường xuất hiện với những dấu hiệu dễ nhận biết, tuy nhiên, chúng có thể thay đổi tùy thuộc vào thời gian, nguyên nhân, vị trí và loại da của mỗi người:
- Sự thay đổi màu sắc: Vết rạn da thường xuất hiện ban đầu với màu đỏ, hồng, tím hoặc thậm chí xanh lam, đen. Màu sắc này do các mạch máu dưới da bị kéo căng và tổn thương. Theo thời gian, các vết rạn da sẽ mờ dần và chuyển sang màu trắng hoặc bạc, giống như sẹo.
- Hình dạng và kết cấu: Rạn da thường có hình dạng như các đường sọc dài, hẹp, lồi lõm hoặc gợn sóng trên bề mặt da. Chúng có thể xuất hiện riêng lẻ hoặc thành từng nhóm, bao phủ một vùng da rộng. Lúc mới hình thành, vết rạn da có thể hơi sưng và nhô lên so với bề mặt da, sau đó sẽ dần phẳng và mềm hơn.
- Cảm giác ngứa hoặc khó chịu: Khi mới xuất hiện, rạn da có thể gây ngứa hoặc cảm giác căng tức, khó chịu. Tuy nhiên, cảm giác này thường giảm dần theo thời gian khi vết rạn da lành lại.
- Vị trí xuất hiện: Rạn da có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất ở những vùng da dễ bị kéo căng như bụng, đùi, hông, mông, ngực, bắp tay, bắp chân.
Những đối tượng có thể bị rạn da?
Mặc dù rạn da có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn do những thay đổi về nội tiết tố, cân nặng, hoặc các yếu tố khác:
- Nữ giới: Phụ nữ có nguy cơ bị rạn da cao hơn nam giới do ảnh hưởng của nội tiết tố estrogen và progesterone, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì, mang thai và mãn kinh.
- Phụ nữ mang thai: Sự tăng cân nhanh chóng và thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ khiến da bụng, ngực, hông và đùi bị kéo căng, dẫn đến rạn da.
- Người béo phì: Tăng cân quá mức và tích tụ mỡ thừa gây áp lực lên da, khiến các sợi collagen và elastin bị đứt gãy, hình thành rạn da.
- Vận động viên: Vận động viên, đặc biệt là những người tập luyện cường độ cao như thể hình, cử tạ, có nguy cơ cao bị rạn da do sự phát triển nhanh chóng của cơ bắp.
- Thanh thiếu niên trong giai đoạn dậy thì: Sự tăng trưởng nhanh chóng về chiều cao và cân nặng trong giai đoạn dậy thì khiến da không kịp thích nghi, dẫn đến rạn da.
- Người sử dụng corticosteroid: Corticosteroid là một loại thuốc có tác dụng chống viêm và ức chế miễn dịch. Tuy nhiên, việc sử dụng corticosteroid trong thời gian dài có thể làm suy yếu cấu trúc da, ức chế sản sinh collagen và elastin, khiến da dễ bị rạn hơn.
- Người mắc một số bệnh lý: Một số bệnh lý như hội chứng Cushing, hội chứng Marfan, hội chứng Ehlers-Danlos cũng có thể làm tăng nguy cơ rạn da do ảnh hưởng đến cấu trúc và độ đàn hồi của da.
Các cách điều trị rạn da hiệu quả
Phương pháp điều trị rạn da tại nhà
Rạn da tuy không ảnh hưởng đến sức khỏe, nhưng lại khiến nhiều người lo ngại về mặt thẩm mỹ. Một số cách điều trị rạn da tại nhà bạn có thể tham khảo như:
- Tẩy tế bào chết thường xuyên: Tẩy tế bào chết giúp loại bỏ lớp da chết sần sùi, kích thích tái tạo da, giúp da mịn màng và tăng cường khả năng hấp thụ các dưỡng chất từ kem dưỡng. Bạn có thể sử dụng các sản phẩm tẩy tế bào chết dịu nhẹ hoặc tự chế biến từ các nguyên liệu tự nhiên như đường, muối, bã cà phê.
- Dưỡng ẩm da: Dưỡng ẩm da thường xuyên giúp da mềm mại, đàn hồi và giảm thiểu sự xuất hiện của rạn da. Lựa chọn các loại kem dưỡng ẩm chứa thành phần như vitamin E, collagen, elastin, bơ hạt mỡ, dầu dừa,… để tăng cường hiệu quả.
- Sử dụng kem, lotion, gel bôi da chuyên dụng: Hiện nay có nhiều sản phẩm kem, lotion, gel bôi da chứa các thành phần như retinol, axit hyaluronic, vitamin C, peptide,… giúp kích thích sản sinh collagen và elastin, cải thiện độ đàn hồi của da, làm mờ vết rạn da và ngăn ngừa hình thành rạn da mới.
- Massage da: Massage vùng da bị rạn da thường xuyên giúp tăng cường lưu thông máu, kích thích sản sinh collagen và elastin, làm mờ vết rạn da và cải thiện độ đàn hồi của da. Bạn có thể sử dụng dầu massage hoặc kem dưỡng ẩm để massage da nhẹ nhàng theo chuyển động tròn.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C, E, kẽm, protein,… giúp tăng cường sản sinh collagen và elastin, cải thiện sức khỏe và độ đàn hồi của da.
- Uống đủ nước: Uống đủ nước mỗi ngày giúp giữ ẩm cho da, tăng cường độ đàn hồi và giảm thiểu sự xuất hiện của rạn da.
Phương pháp điều trị rạn da y tế
Khi các phương pháp tại nhà không mang lại hiệu quả như mong muốn, bạn có thể tham khảo các phương pháp điều trị rạn da y tế sau:
- Thuốc bôi kê đơn: Bác sĩ da liễu có thể kê đơn các loại thuốc bôi chứa thành phần mạnh hơn như tretinoin (retinoid), axit hyaluronic,… giúp kích thích sản sinh collagen, elastin, cải thiện độ đàn hồi của da và làm mờ vết rạn da hiệu quả hơn. Tuy nhiên, những loại thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ như kích ứng da, khô da,… nên cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng của bác sĩ.
- Liệu pháp laser: Liệu pháp laser sử dụng các tia laser tác động vào vùng da bị rạn, kích thích sản sinh collagen và elastin, làm mờ vết rạn da và cải thiện kết cấu da. Có nhiều loại laser khác nhau được sử dụng để điều trị rạn da, bác sĩ da liễu sẽ lựa chọn loại laser phù hợp dựa trên tình trạng rạn da của bạn.
- Microneedling: Phương pháp này sử dụng một thiết bị lăn kim nhỏ để tạo ra các tổn thương siêu nhỏ trên da, kích thích quá trình tự làm lành của da và sản sinh collagen, elastin, giúp làm mờ vết rạn da và cải thiện kết cấu da.
- Liệu pháp sóng tần số (Radiofrequency): Liệu pháp này sử dụng sóng radiofrequency để làm nóng các lớp sâu của da, kích thích sản sinh collagen và elastin, giúp làm săn chắc da, cải thiện độ đàn hồi và làm mờ vết rạn da.
Cách ngăn ngừa rạn da hiệu quả
Mặc dù không thể hoàn toàn ngăn chặn sự xuất hiện của rạn da, nhưng bạn có thể giảm thiểu nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của chúng bằng các cách sau:
- Duy trì cân nặng hợp lý: Tránh tăng cân hoặc giảm cân quá nhanh, vì điều này khiến da bị kéo căng đột ngột, dễ gây rạn da.
- Tăng cân từ từ trong thai kỳ: Tham khảo ý kiến bác sĩ để có kế hoạch tăng cân phù hợp trong thai kỳ, giúp da thích nghi dần với sự thay đổi của cơ thể.
- Dưỡng ẩm da thường xuyên: Sử dụng kem dưỡng ẩm, lotion hoặc dầu dưỡng da để giữ cho da mềm mại, đàn hồi và khỏe mạnh.
- Tập trung vào các thành phần dưỡng da: Lựa chọn sản phẩm chứa các thành phần như axit hyaluronic, collagen, elastin, vitamin E,… giúp tăng cường độ đàn hồi và sức khỏe của da.
- Uống đủ nước: Uống đủ nước mỗi ngày giúp giữ cho da ngậm nước, mềm mại và đàn hồi, giảm nguy cơ rạn da.
- Chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng: Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin C, E, kẽm, silica,… giúp tăng cường sản xuất collagen và elastin, duy trì sức khỏe của da.
- Tập thể dục thường xuyên: Vận động giúp cải thiện tuần hoàn máu, tăng cường độ đàn hồi của da và kiểm soát cân nặng.
Xem thêm:
- Kinh nghiệm cấy mỡ mặt thực tế bạn không nên bỏ qua
- Nâng ngực bao lâu thì được tắm? Giải đáp của bác sĩ
- Hút mỡ sau sinh có ảnh hưởng đến sinh con không?
Trên đây là những thông tin liên quan về tình trạng rạn da, tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu của rạn da và cách phòng ngừa rạn da hiệu quả. Cảm ơn bạn đã theo dõi, nếu có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại 0868 321 321 (Siam Hà Nội) hoặc 094 222 5 222 (Siam TP.Hồ Chí Minh) để được tư vấn chi tiết nhé!
