Để tránh bị lây nhiễm và bảo vệ sức khỏe của bản thân khỏi các mối nguy hiểm do bệnh truyền nhiễm gây ra thì việc nắm rõ những kiến thức về các bệnh này là rất quan trọng. Trong bài viết sau đây, hãy cùng Bệnh viện thẩm mỹ Siam tìm hiểu về bệnh truyền nhiễm ngay nhé!
Bệnh truyền nhiễm là gì?
Bệnh truyền nhiễm là một loại bệnh phổ biến do vi sinh vật như vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng gây ra. Đặc điểm của bệnh này là khả năng lây truyền trong cộng đồng thông qua nhiều con đường khác nhau và dẫn đến tình trạng dịch bệnh với số người mắc tăng đột biến.
Bệnh truyền nhiễm thường có những đặc điểm chung như sau:
- Có thể lây truyền qua nhiều con đường từ người bệnh sang người khỏe mạnh.
- Thông thường, mỗi loại bệnh truyền nhiễm do một loại mầm bệnh gây ra, nhưng cũng có trường hợp do nhiều mầm bệnh gây nên.
- Có thể lây truyền qua một hoặc nhiều con đường.
- Bệnh thường phát triển qua các giai đoạn và tiến triển theo thời gian.
- Sau khi mắc bệnh, cơ thể có thể phản ứng miễn dịch dịch thể và miễn dịch tế bào để bảo vệ chống lại mầm bệnh. Quá trình gọi là miễn dịch bảo vệ.
Nguyên nhân gây bệnh có thể do các sinh vật gây hại như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng,… xâm nhập từ môi trường bên ngoài vào cơ thể. Khác với các bệnh thông thường, bệnh có khả năng lây truyền từ người sang người một cách nhanh chóng như bệnh cúm, HIV, thuỷ đậu, Covid-19,…
Đặc điểm chính của bệnh truyền nhiễm
Đặc điểm chung
Bệnh truyền nhiễm có đặc điểm chung là có khả năng lây lan từ người này sang người khác thông qua nhiều đường khác nhau. Thông thường, mỗi loại bệnh truyền nhiễm sẽ do một mầm bệnh cụ thể gây ra. Tuy nhiên, cũng có trường hợp bệnh do hai hoặc nhiều mầm bệnh gây ra.
Đặc điểm của từng giai đoạn
- Giai đoạn ủ bệnh: Thời gian ủ bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng và phụ thuộc vào độc tính của mầm bệnh với sức đề kháng của cơ thể.
- Giai đoạn khởi phát: Đây là giai đoạn khi các triệu chứng bắt đầu xuất hiện nhưng chưa phát triển mạnh mẽ. Giai đoạn này có thể bắt đầu từ từ hoặc nhanh chóng tùy vào cơ địa.
- Giai đoạn toàn phát: Khi cơ thể bắt đầu phát triển triệu chứng rõ ràng, cùng với sự xuất hiện của các biến chứng nguy hiểm.
- Giai đoạn lui bệnh: Hệ miễn dịch của cơ thể giúp loại bỏ mầm bệnh và độc tố, các triệu chứng của giai đoạn toàn phát cũng dần giảm đi.
- Giai đoạn hồi phục: Sau khi mầm bệnh và độc tố được loại bỏ, cơ thể bắt đầu hồi phục. Tuy nhiên, người bệnh cần tiếp tục quan sát để đảm bảo không có di chứng nguy hiểm sau này.
Nguyên nhân gây bệnh truyền nhiễm
- Vi khuẩn: Đây là những vi sinh vật sống có kích thước siêu vi và cấu trúc tế bào đơn giản. Chúng tồn tại ở khắp mọi nơi, từ môi trường xung quanh chúng ta đến bên trong cơ thể. Mặc dù có nhiều vi khuẩn vô hại, giúp tiêu hoá thức ăn và tăng cường miễn dịch, nhưng cũng có những loại vi khuẩn có khả năng tạo ra độc tố gây ra bệnh tật. Vi khuẩn có nhiều hình dạng khác nhau như hình xoắn, hình cầu, hình que,…
- Virus: Virus là loại ký sinh trùng không có cấu trúc tế bào. Virus tồn tại và nhân lên trong tế bào của vật chủ (cơ thể sống). Khi virus xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ kiểm soát tế bào chủ để tạo ra nhiều virus mới, làm gia tăng sự nghiêm trọng của bệnh. Một số bệnh truyền nhiễm do virus gây ra bao gồm cúm, HIV, HPV,…
- Ký sinh trùng: Ký sinh trùng là các sinh vật sống ký sinh trên các vật chủ khác nhau như cơ thể người, động vật, thực vật,… Chúng tồn tại và phát triển hoàn toàn nhờ vào vật chủ. Mặc dù không phải là bệnh lý, nhưng ký sinh trùng có khả năng truyền bệnh và gây ra nhiều bệnh lý khác nhau trên cơ thể, trong đó có nhiều bệnh truyền nhiễm như sốt rét, sốt xuất huyết,…
- Nấm: Nấm cũng có nhiều loại khác nhau tương tự như vi khuẩn, chúng có thể sống bên trong cơ thể. Khi nấm phát triển quá mức hoặc xâm nhập vào cơ thể thông qua miệng, mũi, hoặc các vết cắt trên da, có thể gây ra các bệnh truyền nhiễm.
Đường lây truyền bệnh truyền nhiễm
- Đường hô hấp: Đây là con đường phát tán nguồn bệnh phổ biến và rất khó kiểm soát, đặc biệt là trong các hoạt động như ho, hắt hơi, nói chuyện,… Các bệnh lây qua đường hô hấp bao gồm cúm A/H5N1, cúm mùa, quai bị, Mycoplasma, dịch hạch,…
- Đường tiêu hóa: Các bệnh lây qua đường tiêu hóa chủ yếu xuất phát từ việc tiêu thụ thực phẩm hoặc nước uống nhiễm vi sinh vật có hại. Chúng xâm nhập vào cơ thể và gây tổn thương cho đường tiêu hóa, thường đi kèm với việc tiết ra các độc tố, gây ra các triệu chứng bệnh như tiêu chảy cấp, lỵ, thương hàn, tả,…
- Đường máu và dịch tiết cơ thể: Các bệnh lây qua đường máu, dịch tiết cơ thể thường chứa mầm bệnh như virus hoặc vi khuẩn. Các bệnh thông thường lây truyền qua đường máu và dịch tiết bao gồm: Viêm gan B, viêm gan C, HIV, và bạch cầu Lympho T.
- Đường tiếp xúc trực tiếp: Đây là con đường lây nhiễm thông qua tiếp xúc trực tiếp với các tác nhân gây bệnh, có thể truyền từ người này sang người khác mà không cần thông qua các vật trung gian.
- Đường tiếp xúc gián tiếp: Lây nhiễm qua đường tiếp xúc gián tiếp là khi cơ thể tiếp xúc với vật trung gian đã nhiễm mầm bệnh, thường là các dụng cụ y tế, kim tiêm, quần áo, hoặc tay bẩn,…
- Đường lây truyền qua côn trùng: Các côn trùng mang mầm bệnh có khả năng truyền bệnh qua người thông qua việc đốt, chích trên cơ thể. Vì có nhiều loại côn trùng và số lượng lớn nên nguy cơ lây lan bệnh trở nên nhanh chóng hơn. Các bệnh truyền qua côn trùng bao gồm: Virus Zika, sốt vàng da, sốt rét,…
Các bệnh truyền nhiễm phổ biến hiện nay
Một số bệnh truyền nhiễm hay gặp bao gồm:
- Bệnh bại liệt
- Bệnh cúm A/H5N1
- Bệnh sốt xuất huyết do virus Ebola, Lassa hoặc Marburg.
- Bệnh sốt vàng
- Bệnh sốt rét
- Bệnh sốt phát ban
- Bệnh sốt xuất huyết do vi rút Hanta
- Bệnh tả
- Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người do vi rút (HIV/AIDS).
- Bệnh viêm đường hô hấp cấp tính do vi rút
- Bệnh lao phổi
- Bệnh sởi
- Bệnh tay-chân-miệng
- Bệnh cúm
- Bệnh dại
- Bệnh ho gà
- Bệnh lỵ Amip.
- Bệnh phong
- Bệnh do nấm Candida albicans
- Bệnh do vi rút Herpes
- Bệnh do liên cầu lợn ở người
- Bệnh viêm da mụn mủ truyền nhiễm
- Bệnh viêm miệng, viêm họng, viêm tim do vi rút Coxsackie
Triệu chứng và biến chứng của bệnh truyền nhiễm
Các triệu chứng và dấu hiệu khác nhau phụ thuộc vào loại sinh vật gây nhiễm trùng. Thông thường, bệnh thường đi kèm với sốt và cảm thấy mệt mỏi. Những trường hợp nhiễm trùng nhẹ có thể được điều trị thông qua việc nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà.
Trong những trường hợp nhiễm trùng nặng, đe dọa tính mạng cần phải nhập viện để điều trị. Các biến chứng nguy hiểm của bệnh truyền nhiễm có thể kể đến như: Suy hô hấp, nhiễm trùng máu, biến chứng thần kinh, tim mạch, kháng kháng sinh,…
Cách chẩn đoán và điều trị bệnh truyền nhiễm
Các bệnh truyền nhiễm có thể được điều trị thông qua nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào đặc tính của từng loại bệnh. Biện pháp điều trị sẽ được lựa chọn để ức chế mầm bệnh và ngăn chặn tác nhân gây bệnh ảnh hưởng đến sức khỏe. Các phương pháp điều trị phổ biến như:
- Bệnh do vi khuẩn: Có thể điều trị bằng kháng sinh, bác sĩ sẽ chọn loại kháng sinh phù hợp để ức chế sự phát triển của vi khuẩn.
- Bệnh do virus: Đa số bệnh có thể được điều trị bằng thuốc không kê đơn dựa trên các triệu chứng của bệnh. Tuy nhiên, một số bệnh nhiễm virus cần sử dụng các loại thuốc đặc biệt để ức chế sự phát triển của virus như liệu pháp kháng virus trong điều trị bệnh HIV.
- Bệnh do nhiễm nấm: Được điều trị bằng thuốc chống nấm, có thể dùng theo đường uống như hoặc áp dụng trực tiếp lên vùng da bị nấm.
- Bệnh do ký sinh trùng: Có thể điều trị bằng thuốc chống ký sinh trùng như mebendazole (Em Verm).
Phòng ngừa bệnh truyền nhiễm
Tiêm chủng đầy đủ vắc xin
Vắc xin là phương pháp đơn giản, an toàn, tiết kiệm và hiệu quả nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh và giúp chống lại sự lây nhiễm từ tác nhân gây bệnh. Các bệnh lây truyền có thể được phòng ngừa bằng vắc xin như lao, bạch hầu, uốn ván, thương hàn, sởi, thủy đậu, viêm gan virus,…
Vệ sinh cá nhân
Thực hiện vệ sinh cá nhân thường xuyên có thể giúp giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh. Bạn nên rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn thường xuyên trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi hoặc hắt hơi và sau khi tiếp xúc với bề mặt ẩm ướt. Để tránh vi trùng xâm nhập vào cơ thể, không nên chạm tay vào mắt, mũi và không đưa tay vào miệng.
An toàn thực phẩm
Để giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh qua thực phẩm, quan trọng là chú ý đến việc sử dụng thực phẩm an toàn. Đề xuất ăn thực phẩm chín và uống nước sôi để đảm bảo, hạn chế sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc và xuất xứ để tránh nguy cơ mầm bệnh xâm nhập. Đồng thời, trước khi chế biến thực phẩm, cần vệ sinh sạch sẽ dụng cụ nấu ăn và bếp để giảm nguy cơ lây nhiễm mầm bệnh gián tiếp.
Sinh hoạt tình dục an toàn
Sử dụng biện pháp an toàn trong sinh hoạt tình dục là cách hiệu quả để phòng ngừa bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu, giang mai, HIV,… Do đó, bạn nên sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục với những người có nguy cơ cao mắc bệnh truyền nhiễm.
Phòng tránh côn trùng truyền bệnh
Côn trùng có thể là nguồn phát tán bệnh lây truyền nhanh chóng. Do đó, để đề phòng nguy cơ mắc bệnh, mỗi người và gia đình cần thực hiện các biện pháp phòng tránh côn trùng truyền bệnh như sử dụng màn ngủ, hương xua, kem chống côn trùng, xịt chống côn trùng,…
Giữ gìn vệ sinh môi trường
Giữ gìn vệ sinh và khử trùng môi trường xung quanh thường xuyên là biện pháp quan trọng để phòng tránh bệnh. Hãy đảm bảo khu vực như phòng ngủ, phòng khách, sân vườn,… được quét dọn hàng ngày để giữ gìn vệ sinh sạch sẽ và ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn.
Xem thêm
- Huyết áp cao: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả
- Gây mê là gì? Các phương pháp gây mê phổ biến hiện nay
- Mô liên kết là gì? Các biến chứng từ bệnh mô liên kết
Qua những thông tin được chia sẻ ở trên, chúng tôi hy vọng rằng bạn đã có thêm thông tin về bệnh truyền nhiễm và cách phòng ngừa hiệu quả. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào khác, hãy liên hệ với Bệnh viện thẩm mỹ Siam qua số điện thoại 0868 321 321 (Siam Hà Nội) hoặc 094 222 5 222 (Siam TP.Hồ Chí Minh) để được hỗ trợ tận tình nhé!
